luósānmiǎosānpútíxīnzhěyǐ
dānɡshēnɡrúshìxīnwǒyīnɡmièdùyíqièzhònɡshēnɡ
xūpútí
mièdùyíqièzhònɡshēnɡ
rénxiànɡ
罗三藐三菩提心者，当生如是心，我应灭度一切众生，灭度一切众生
érwúyǒuyízhònɡshēnɡshímièdùzhě
shòuzhěxiànɡshíwúyǒufǎ
héyǐɡù
ruòpúsàyǒuwǒxiànɡ
已，而无有一众生实灭度者。何以故？须菩提，若菩萨有我相、人相、
zhònɡshēnɡxiànɡ
xūpútí
jífēipúsà
suǒyǐzhěhé
xūpútíshìzūn
yúyìyúnhé
rú
众生相、寿者相，即非菩萨。所以者何？
fāānòuduōluósānmiǎosānpútíxīnzhě
fúyě
须菩提，实无有法，发阿耨多罗三藐三菩提心者。须菩提，于意云何？如
láiyúrándēnɡfósuǒyìtí
yǒufǎdéānòuduōluósānmiǎosānpútífǒu
rúwǒjiěfósuǒshuō
rúshì
xūpú
来于然灯佛所，有法得阿耨多罗三藐三菩提不？不也，世尊。如我解佛所说
fóyúrándēnɡfósuǒshíwúyǒufǎ
wúyǒufǎdéānòuduōluósānmiǎosānpútí
xūpútí
fóyán
rúshì
义，佛于然灯佛所，无有法得阿耨多罗三藐三菩提。佛言：如是，如是。须菩
rúláidéānòuduōluósānmiǎosānpútírándēnɡfójíbùyǔwǒshòujì
ruòyǒufǎrúláidéānòuduōluódānɡdézuòfó
hàoshìjiāmóunízuòshìyán
rǔ
提，实无有法，如来得阿耨多罗三藐三菩提。须菩提，若有法如来得阿耨多罗
sānmiǎosānpútízhěyǐshíwúyǒufǎyúláishì
rǔyúláishìshìɡù
三藐三菩提者，然灯佛即不与我授记：汝于来世，当得作佛，号释迦牟尼。
déānòuduōluósānmiǎosānpútí
hàoshìjiāmóuní
rándēnɡfóyǔwǒshòujìrúláizhěxūpútí
jízhūfǎrúyìshíwúyǒufǎ
fódéānòuduō
以实无有法，得阿耨多罗三藐三菩提，是故，然灯佛与我授记，作是言：汝
dānɡdézuòfó
héyǐɡù
于来世，当得作佛，号释迦牟尼。何以故？如来者，即诸法如义。
ruòyǒurényán
luósānmiǎosānpútíshìɡù
rúláidéānòuduōluósānmiǎosānpútíxūpútí
若有人言，如来得阿耨多罗三藐三菩提。须菩提，实无有法，佛得阿耨多
rúláisuǒdéānòuduōluósānmiǎosānpútí
yúshìzhōnɡwúshíwúxū
罗三藐三菩提。须菩提，如来所得阿耨多罗三藐三菩提，于是中无实无虚。
rúláishuōyíqièfǎjiēshìfófǎxūpútí
chánɡdàpútí
suǒyányíqièfǎzhě
shìzūn
jífēiyíqièfǎ
shìɡùmínɡyíqièfǎ
xūpútí
pìrúrénshēn
xū
是故，如来说一切法皆是佛法。
须菩提，所言一切法者，即非一切法，是故名一切法。须菩提，譬如人身
xūpútíyánpúsàyìrúshìruòzuòshìyán
wǒdānɡmièdùwúliànɡzhònɡshēnɡ
shìɡù
fóshuōyíqièfǎwúwǒ
jíbùmínɡpúsà
wúrén
héyǐɡù
xūpútíwúshòuzhě
shíxūpú
rúláishuōrénshēnchánɡdà
jíwéifēidàshēn
shìmínɡdàshēn
长大。须菩提言：世尊，如来说人身长大，即为非大身，是名大身。须菩提，菩萨亦如是。
若作是言，我当灭度无量众生，即不名菩萨。何以故？须菩提，实
wúyǒufǎmínɡwéipúsàtí
ruòpúsàzuòshìyánhéyǐɡù
wúzhònɡshēnɡ
无有法名为菩萨。是故，佛说一切法无我、无人、无众生、无寿者。须菩
wǒdānɡzhuānɡyánfótǔ
shìbùmínɡpúsàjífēizhuānɡyán
shìmínɡzhuānɡyán
xūpútí
ruò
提，若菩萨作是言，我当庄严佛土，是不名菩萨。
rúláishuōzhuānɡyánfótǔzhě
何以故？如来说庄严佛土者，即非庄严，是名庄严。须菩提，若
púsàtōnɡdáwúwǒfǎzhě
rúláishuōmínɡzhēnshìpúsà
菩萨通达无我法者，如来说名真是菩萨。
xūpútí
yúyìyúnhé
yúyìyúnhérúláiyǒuròuyǎnfǒu
rúshì
shìzūn
rúshìshìzūnrúláiyǒuròuyǎnxūpútí
xūpútí
须菩提，于意云何？如来有肉眼不？如是，世尊，如来有肉眼。须菩提，
rúláiyǒutiānyǎnfǒu
rúshìshìzūnrúláiyǒufǎyǎn
rúláiyǒutiānyǎnxūpútí
yúyìyúnhé
于意云何？如来有天眼不？如是，世尊，如来有天眼。须菩提，于意云何？
rúláiyǒuhuìyǎnfǒurúshì
shìzūn
rúláiyǒuhuìyǎnxūpútí
yúyìyúnhé
rúláiyǒufǎyǎnfǒu
rúshì
shìzūn
如来有慧眼不？如是，世尊，如来有慧眼。须菩提，于意云何？如来有法眼不？
yúyìyúnhé
rúláiyǒufóyǎnfǒu
如是，世尊，如来有法眼。须菩提，于意云何？如来有佛眼不？如是，世尊，
rúláiyǒufóyǎn
如来有佛眼。
xūpútí
shuōshìshā
yúyìyúnhé
rúhénɡhézhōnɡsuǒyǒushā
fóshuōshìshāfǒu
rúshì
shìzūn
rúláishìzhū
须菩提，于意云何？如恒河中所有沙，佛说是沙不？如是，世尊，如来
xūpútí
yúyìyúnhé
rúshì
rúyìhénɡhézhōnɡsuǒyǒushānìnɡwéiduōfǒu
ěrsuǒɡuódùzhōnɡsuǒyǒuzhònɡshēnɡ
shìmínɡwéixīn
ruòɡānzhǒnɡxīn
xūpútí
rúláiɡuòqù
yǒurúshìshāděnɡhénɡhé
说是沙。须菩提，于意云何？如一恒河中所有沙，有如是沙等恒河，是诸
hénɡhésuǒyǒushāshùfóshìjiè
shènduōxīzhī
shìzūn
恒河所有沙数佛世界，如是，宁为多不？
fóɡàoxūpútí
甚多，世尊。佛告须菩提，尔所国土中所有众生，若干种心，如来
héyǐɡù
rúláishuōzhūxīnjiēwéifēixīn
suǒyǐzhěhé
悉知。何以故？如来说诸心皆为非心，是名为心。所以者何？须菩提。过去
xīnbùkědé
xūpútí
yīnyuán
xiànzàixīnbùkědéyúyìyúnhé
rúshì
wèiláixīnbùkědé
yǐyònɡbù shī
shìrényǐshì
心不可得，现在心不可得，未来心不可得。
ruòyǒurénmǎnsānqiāndàqiānshìjièqībǎoshìzūn
cǐrényǐshìyīnyuán
须菩提，于意云何？若有人满三千大千世界七宝，以用布施，是人以是
défúduōfǒu
défúshènduōyǐfúdéwúɡù
rúláishuōdéfúdé
因缘，得福多不？如是，世尊，此人以是因缘，得福甚多。
xūpútí
duō
ruòfúdéyǒushí
rúláibùshuōdéfúdéduō
须菩提，若福德有实，如来不说得福德多。以福德无故，如来说得福德多。
xūpútí
zúsèshēnxiànpútí
yúyìyúnhéhéyǐɡù
fókěyǐjùzúsèshēnxiànfǒu
fúyě
shìzūn
rúláibùyīnɡyǐjù
xū
须菩提，于意云何？佛可以具足色身见不？不也，世尊！如来不应以具
rúláishuōjùzúsèshēn
jífēijùzúsèshēn
shìmínɡjùzúsèshēn
足色身见。何以故？如来说具足色身，即非具足色身，是名具足色身。须
yúyìyúnhé
rúláikěyǐjùzúzhūxiànɡxiànfǒu
ɡù
rúláishuōzhūxiànɡjùzúxūpútí
fúyě
shìzūn
rúláibùyīnɡyǐjùzúzhūxiànɡxiàn
héyǐ
菩提。于意云何？
如来可以具足诸相见不？不也，世尊，如来不应以具足诸相见。何以
jífēijùzú
shìmínɡzhūxiànɡjùzúwǒdānɡyǒusuǒshuōfǎ
mòzuòshìniàn
héyǐɡù
ruòrén
故？如来说诸相具足，即非具足，是名诸相具足。
rǔwùwèirúláizuòshìniàn
须菩提，汝勿谓如来作是念，我当有所说法。莫作是念，何以故？若人
yánrúláiyǒusuǒshuōfǎshìmínɡshuōfǎ
jíwéibànɡfóbùnénɡjiěwǒsuǒshuōɡùxūpútíshuōfǎzhěwúfǎkěshuō
言如来有所说法，即为谤佛，不能解我所说故。须菩提，说法者无法可说，是名说法。
ěrshí
shēnɡxìnxīnfǒu
huìmìnɡxūpútíbófóyánfóyán
xūpútí
shìzūn
pōyǒuzhònɡshēnɡfēibúzhònɡshēnɡ
yúwèiláishìhéyǐɡù
wénshuōshìfǎxūpútí
zhònɡ
尔时，慧命须菩提白佛言：世尊，颇有众生，于未来世，闻说是法，
bǐfēizhònɡshēnɡ
生信心不？佛言：须菩提，彼非众生，非不众生。何以故？须菩提，众
shēnɡzhònɡshēnɡzhě
rúláishuōfēizhònɡshēnɡ
shìzūn
shìmínɡzhònɡshēnɡ
wéiwúsuǒdéyé
fóyán
rú
生众生者，如来说非众生，是名众生。
xūpútíbófóyán
shì
rúshì
xūpútí
fódéānòuduōluósānmiǎosānpútí
须菩提白佛言：世尊，佛得阿耨多罗三藐三菩提，为无所得耶？佛言：如
wǒyúānòuduōluósānmiǎosānpútí
nǎizhìwúyǒushǎofǎkědé
shìmínɡā
是！如是！须菩提，我于阿耨多罗三藐三菩提，乃至无有少法可得，是名阿
nòuduōluósānmiǎosānpútí
耨多罗三藐三菩提。
fùcì
wǒpútí
wúrén
xūpútí
shìfǎpínɡděnɡ
wúshòuzhě
wúyǒuɡāoxià
shìmínɡānòuduōluósānmiǎosānpútí
jídéānòuduōluósānmiǎosānpútí
yǐwú
xū
复次，须菩提，是法平等，无有高下，是名阿耨多罗三藐三菩提。以无
wúzhònɡshēnɡ
xiūyíqièshànfǎ
我、无人、无众生、无寿者，修一切善法，即得阿耨多罗三藐三菩提。须
suǒyánshànfǎzhěxūpútí
yònɡbù shīqiánfúdé
rúláishuōjífēishànfǎ
shìmínɡshànfǎ
rúshìděnɡqībǎojù
yǒurénchí
yú
菩提，所言善法者，如来说即非善法，是名善法。
ruòsānqiāndàqiānshìjièzhōnɡsuǒyǒuzhūxūmíshānwánɡ
须菩提，若三千大千世界中所有诸须弥山王，如是等七宝聚，有人持
ruòrényǐcǐbōrěbōluómìjīnɡnǎizhìsìjùjìděnɡbǎifènbùjíyī
yúyìyúnhé
bǎiqiānwànyìfèn
shòuchídúsònɡ
wèitārénshuō
用布施，若人以此般若波罗蜜经乃至四句偈等，受持读诵，为他人说，于
nǎizhìsuànshùpìyùsuǒbùnénɡjí
wǒdānɡdùzhònɡshēnɡ
xūpútí
mò
前福德，百分不及一，百千万亿分，乃至算数譬喻所不能及。
xūpútí
zuòshìniànwǒ
rén
rǔděnɡwùwèirúláizuòshìniàn
须菩提，于意云何？汝等勿谓如来作是念，我当度众生。须菩提，莫
héyǐɡùzhònɡshēnɡ
shíwúyǒuzhònɡshēnɡrúláidùzhěshòuzhě
jífēiyǒuwǒ
érfánfūzhīrényǐwéiyǒuwǒ
xūpútí
fánfū
ruòyǒuzhònɡshēnɡrúláidùzhě
rúláijíyǒu
作是念。何以故？实无有众生如来度者。若有众生如来度者，如来即有我、人、众生、寿者。
xūpútí
zhě
rúláishuōyǒuwǒzhě
须菩提，如来说有我者，即非有我。而凡夫之人以为有我，须菩提，凡夫
rúláishuōjífēifánfūxūpútí
yúyìyúnhé
shìmínɡfánfū
kěyǐsānshíèrxiànɡɡuānrúláifǒufóyán
xūpútí
xūpútíyán
rúshì
rúshì
者，如来说即非凡夫，是名凡夫。
须菩提，于意云何？可以三十二相观如来不？须菩提言：如是，如是。
yǐsānshíèrxiànɡɡuānrúlái
ruòyǐsānshíèrxiànɡɡuānrúláizhě
zhuǎnlúnshènɡwánɡ
以三十二相观如来。佛言：须菩提，若以三十二相观如来者，转轮圣王
jíshìrúláilái
ěrshí
xūpútíbófóyánshìzūnérshuōjìyán
shìzūnrúwǒjiěfósuǒshuōyìbùyīnɡyǐsānshíèrxiànɡɡuānrú
shìrénxínɡxiédào
bùnénɡ
即是如来。须菩提白佛言：世尊，如我解佛所说义，不应以三十二相观如
ruòyǐsèjiànwǒ
yǐyīnshēnɡqiúwǒ
来。尔时，世尊而说偈言：若以色见我，以音声求我，是人行邪道，不能
xiànrúlái
见如来。
xūpútí
pútí
rǔruòzuòshìniàn
rúláibùyǐjùzúxiànɡɡù
déānòuduōluósānmiǎosānpútí
xūpútíhéyǐɡù
xūrǔ
须菩提，汝若作是念，如来不以具足相故，得阿耨多罗三藐三菩提。须
mòzuòshìniàn
rúláibùyǐjùzúxiànɡɡù
déānòuduōluósānmiǎosānpútíshuōzhūfǎduànmiè
mòzuòshìniàn
菩提，莫作是念，如来不以具足相故，得阿耨多罗三藐三菩提。须菩提，汝
ruòzuòshìniàn
fāānòuduōluósānmiǎosānpútíxīnzhě
若作是念，发阿耨多罗三藐三菩提心者，说诸法断灭，莫作是念。何以故？
fāānòuduōluósānmiǎosānpútíxīnzhě
xūpútí
fǎwúwǒ
yúfǎbùshuōduànmièxiànɡ
chíyònɡbù shī
héyǐɡù
ruòfùyǒurén
xūpútí
zhīyíqièyǐzhūpú
发阿耨多罗三藐三菩提心者，于法不说断灭相。
ruòpúsàyǐmǎnhénɡhéshāděnɡshìjièqībǎo
须菩提，若菩萨以满恒河沙等世界七宝，持用布施。若复有人，知一切
déchénɡyúrěn
cǐpúsàshènɡqiánpúsàsuǒdéɡōnɡdé
法无我，得成于忍。此菩萨胜前菩萨所得功德。何以故？须菩提，以诸菩
sàbúshòufúdéɡù
萨不受福德故。
xūpútíbófóyán
tānzhù
shìzūn
yúnhépúsàbúshòufúdé
xūpútí
púsàsuǒzuòfúdé
bùyīnɡ
须菩提白佛言：世尊，云何菩萨不受福德？须菩提，菩萨所作福德，不应
shìɡùshuōbúshòufúdéxūpútí
ɡù
rúláizhěxūpútí
shìwēichénzhònɡyǒuzhě
ruòyǒurényánwúsuǒcónɡláiruòshànnánzǐnìnɡwéiduōfǒu
rúláiruòláiruòqùyìwúsuǒqùshànnǚrénxūpútíyán
ruòzuòruòwò
shìrénbùjiěwǒsuǒshuōyì
héyǐ
贪着。是故说不受福德。
须菩提，若有人言，如来若来若去、若坐若卧，是人不解我所说义。何以
ɡùmínɡrúlái
yǐsānqiāndàqiānshìjièsuìwéiwēichénshènduō
shìzūn
héyǐɡù
yúyìyúnhé
故？如来者，无所从来，亦无所去，故名如来。
须菩提，若善男子、善女人，以三千大千世界碎为微尘，于意云何？
ruòshìwēichénzhònɡshí
是微尘众，宁为多不？须菩提言：甚多，世尊。何以故？若是微尘众实
fójíbùshuōshìwēichénzhònɡfóshuōwēichénzhònɡ
qiānshìjiè
jífēishìjiè
suǒyǐzhěhé
shìmínɡwēichénzhònɡ
shìzūn
rúláisuǒshuōsānqiāndàjíshìyìhéxiànɡ
rúlái
有者，佛即不说是微尘众。所以者何？
jífēiwēichénzhònɡshìmínɡshìjiè
佛说微尘众，即非微尘众，是名微尘众。世尊，如来所说三千大
héyǐɡù
ruòshìjièshíyǒuzhě
千世界，即非世界，是名世界。何以故？若世界实有者，即是一合相。如来
shuōyìhéxiànɡ
xūpútí
jífēiyìhéxiànɡyìhéxiànɡzhě
shìmínɡyìhéxiànɡjíshìbùkěshuō
dànfánfūzhīrén
tānzhùqíshì
说一合相，即非一合相，是名一合相。
须菩提，一合相者，即是不可说。但凡夫之人，贪着其事。
xūpútí
yìyúnhé
ruòrényánfóshuōwǒjiàn
fúyě
rénjiànshìzūn
zhònɡshēnɡjiànshòuzhějiànxūpútíhéyǐɡù
yú
须菩提，若人言，佛说我见、人见、众生见、寿者见。须菩提，于
shìrénjiěwǒsuǒshuōyìfǒu
rénjiàn
shìrénbùjiěrúláisuǒshuōyì
jífēiwǒjiànshòuzhějiàn
yīnɡrúshìzhī
rúshìjiànshìmínɡfǎ
rénjiàn
意云何？是人解我所说义不？不也，世尊。是人不解如来所说义。何以故？
shìzūnshuōwǒjiàn
jiàn
shòuzhějiànxūpútí
rúshìxìnxièxiànɡ
zhònɡshēnɡjiànrénjiàn
shòuzhějiàn
zhònɡshēnɡ
世尊说我见、人见、众生见、寿者见，即非我见、人见、众生
shìmínɡwǒjiàn
zhònɡshēnɡjiàn
见、寿者见，是名我见、人见、众生见、寿者见。
fāānòuduōluósānmiǎosānpútíxīnzhěbùshēnɡfǎxiànɡ
xūpútí
yúyíqièfǎ
须菩提，发阿耨多罗三藐三菩提心者，于一切法，应如是知，如是见，
suǒyánfǎxiànɡzhě
rúláishuōjífēifǎxiànɡ
如是信解，不生法相。须菩提，所言法相者，如来说即非法相，是名法相。
xūpútí
shànnǚrénqífúshènɡbǐ
ruòyǒurényǐmǎnwúliànɡāsēnɡqíshìjièqībǎo
chíyúcǐjīnɡ
chíyònɡbù shī
shòuchídúsònɡ
héyǐɡù
ruòyǒushànnánzǐ
wèirényǎnshuō
须菩提，若有人以满无量阿僧祇世界七宝，持用布施。若有善男子、
fāpútíxīnzhě
nǎizhìsìjùjìděnɡ
rúrúbúdònɡ
善女人，发菩提心者，持于此经，乃至四句偈等，受持读诵，为人演说，
yúnhéwèirényǎnshuō
bùqǔyúxiànɡ
其福胜彼。云何为人演说？不取于相，如如不动。何以故？
yíqièyǒuwéifǎrúlùyìrúdiànfóshuōshìjīnɡyǐ
jiāntiān
rén
rúmènɡhuànpàoyǐnɡyīnɡzuòrúshìɡuān
zhǎnɡlǎoxūpútíjízhūbìqiū
wénfósuǒshuō
jiēdàhuānxǐ
bìqiūní
yōupósè
yōupóyí
yíqièshì
一切有为法，如梦幻泡影， 如露亦如电，应作如是观。
佛说是经已，长老须菩提及诸比丘、比丘尼、优婆塞、优婆夷，一切世
āxiūluó
xìnshòufènɡxínɡ
间天、人、阿修罗，闻佛所说，皆大欢喜，信受奉行。
bōrěbōluómìduōxīnjīng
般若波罗蜜多心经
guānzìzàipúsàxíngshēnbō rěbōluómìduōshízhàojiànwǔyùnjiēkōng
观自 在菩 萨，行深般若 波罗蜜多时，照见五蕴皆空，
dùyīqiēkǔè
shèlìzǐsèbùyìkōngkōngbùyìsèsèjíshìkōngkōngjí
yìfùrúshìshèlìzǐshìzhūfǎkōngxiāngbùshēng
度一 切苦 厄。舍利 子，色不 异空，空不异色，色即是空，空即
shìsèshòuxiǎngxíngshí
是色。受想行识， 亦复如是。舍 利子，是诸法空相，不生
金刚经+心经全文注音版
